تبیین الگوی مدیریت جهادی حاج‌قاسم در دوران دفاع مقدس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه معارف اسلامی، دانشکده حقوق و الهیات، دانشگاه شهید باهنر کرمان،کرمان، ایران.

2 دکتری تکنولوژی آموزشی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران ایران.

3 استادیار گروه مدیریت، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه شهید باهنر کرمان،کرمان، ایران.

4 استادیار گروه علوم تربیتی و مشاوره، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

10.22103/mhq.2024.23389.1017

چکیده

تحقق اهداف متعالی و آرمان‌های والای انقلاب اسلامی، که در راستای رشد و تعالی آحاد جامعه و بسط عدالت بنا نهاده شده است، نیازمند الگویی مدیریتی متناسب با آن است. چنین الگویی برخاسته از مبانی منحصر به فردی است که با مبانی ماده بنیاد فکری و تمدنی غرب در تعارض است. الگوی مدیریتی و سازمانی مطلوب برای مدل تمدنی در افق انقلاب اسلامی، بر پایه ارزش‌های الهی بنا نهاده شده است. تجلی بارز این الگو در مدیریت جهادی شهید سلیمانی به وضوح قابل مشاهده است. مکتب شهید سلیمانی نمادی از مدیریت اسلامی و جلوه‌ای خاص از مدیریت جهادی است. هدف از پژوهش حاضر تبیین الگوی مدیریت جهادی حاج‌قاسم در دوران دفاع مقدس بود. روش تحقیق از نوع داده‌بنیاد بود. جامعه آماری پژوهش شامل خبرگان و هم‌رزمان حاج‌قاسم سلیمانی در دوران دفاع مقدس بود که 8 نفر از آن‌ها با روش نمونه‌گیری هدفمند به‌عنوان نمونه انتخاب شدند و مصاحبه تا اشباع نظری داده‌ها ادامه داشت. ابزار گردآوری داده‌ها مصاحبه بود. یافته‌های پژوهش نشان داد عوامل علی مدیریت جهادی حاج‌قاسم در دوران دفاع مقدس، شناخت درد محرومان و محرومیت‌شناسی، ملزومات شخصیتی، انقلابی بودن، جهاد در راه خدا بود. عوامل زمینه‌ای مدیریت حاج‌قاسم در دوران دفاع مقدس، تجربه و دانش مدیریتی، ارتباط مؤثر با دیگران، تعالی معنوی، مدیریت مشارکتی و تشریک‌مساعی، مدیریت یادگیرنده و شایسته‌سالاری در انتخاب و انتصاب بود. عوامل مداخله گر مدیریت جهادی حاج قاسم در دوران دفاع مقدس، حمایت‌گری و انگیزه بخشی کارکنان و نیروها، فرهنگ سازی، مدیریت بحران بود. پیامدهای مدیریت جهادی قاسم سلیمانی در دوران دفاع مقدس، محرومیت زدایی از جامعه، پیروی و اطاعت، علاقه و محبوبیت بود و راهبردهای مدیریت جهادی قاسم سلیمانی در دوران دفاع مقدس، حرکت در خط مقدم، مدیریت زمان و استفاده از فرصت‌ها، مدیریت برمبنای هدف و برنامه ریزی و مدیریت و برنامه ریزی استراتژیک بود. بر اساس یافته‌های پژوهش، مدیران می‌توانند از نتایج پژوهش حاضر و مدل مدیریت جهادی حاج قاسم سلیمانی در حوزه کاری الگو بگیرند.

کلیدواژه‌ها


احمدی‌نژاد، هانیه؛ انجم شعاع، زهرا و شمس‌الدینی، محمدرضا (1401). بررسی مولفه ها و اصول و مبانی مدیریت جهادی بر مکتب حاج قاسم سلیمانی. اولین کنفرانس ملی مدیریت و کارآفرینی در مکتب شهید حاج قاسم سلیمانی.
امام خامنه‌ای، سید علی (1395). بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم، http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=33886.
امام خامنه‌ای، سید علی (27/10/1398). خطبه‌های نماز جمعه تهران.
امام خامنه‌ای، مجموعه بیانات، قابل‌دسترسی در https://khamenei.ir.
پهلوان شریف، محمدامین و کاظمی شورئی، محمدحسین (1399). تبیین الگوی شایستگی مدیران جهادی تمدن‌ساز (موردمطالعه: شهید قاسم سلیمانی). فصلنامه مدیریت اسلامی، دوره 28، شماره 4، 168-141.
تولایی، روح اله (1399). مجموعه گفتار پژوهی‌های مکتب شهید سلیمانی (مقدمه‌ای بر ابعاد مکتب شهید سلیمانی). دانشگاه جامع امام حسین (ع).
جلیلیان، حسین (1399). الگوی تفکر راهبردی مدیران جهادی بر اساس وصیت نامۀ الهی سیاسی شهید قاسم سلیمانی. فصلنامه مدیریت اسلامی، 28(4)، 93-111.
حسین‌پور، داوود؛ رضایی منش، بهروز؛ محمدی سیاهبومی، حمیدرضا (1395). رابطه مدیریت جهادی و استراتژی‌های اقتصادی مقاومتی. فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، 24(79)، 99-122.
درویشی، صیاد؛ بختیاری، لطفعلی و افراسیابی، علی (1399). معیارهای انتصاب فرماندهان و مدیران انتظامی در آموزه‌های مکتب شهید سلیمانی. فصلنامه نظارت و بازرسی، 14(53)، 100-81.
دولت پسندی، مهناز (1399). شناسایی اصول و مبانی و مؤلفه‌های مدیریت جهادی مبتنی بر مکتب شهید سلیمانی. سلسله همایش‌های بین‌المللی گام دوم انقلاب اسلامی، 3(مقالات برگزیده دومین همایش بین‌المللی گام دوم انقلاب)، 1-30.
دهقانی پوده، حسین؛ پاشایی هولاسو، امین. (1399). تدوین الگوی فرماندهی شهید قاسم سلیمانی. فصلنامه مدیریت اسلامی، 28(2)، 37-13.
رحمانی، پروانه (1400). بررسی راز محبوبیت سردار حاج قاسم سلیمانی از دیدگاه رهبر و پیروانش. نخستین کنفرانس آموزش و پرورش و دفاع مقدس.
رضائیان، زهرا (1399). نگاهی به ویژگی‌های سردار مکتب ساز حاج قاسم سلیمانی. فصلنامه علمی- تخصصی ره توشه، 277، 1ـ2.
رنجبریان، رسول (1399). طراحی الگوی مکتب شهید سپهبد قاسم سلیمانی (با تأکید بر الگوی تربیت کننده مدیران جهادی تمدن ساز در جمهوری اسلامی ایران)، دومین همایش بین‌المللی گام دوم انقلاب اسلامی: مکتب شهید سلیمانی؛ الگوی تربیت مدیران جهادی تمدن ساز، تهران.
شفیعی یوسف‌آبادی، محسن و عابدی اردکانی، محمد (1400). ارزیابی عوامل نفوذ الگوی رفتاری و مدیریت جهادی سردار سلیمانی بر مبنای نظریه اورت راجرز: مطالعه موردی، محور مقاومت منطقه خارمیانه. مطالعات راهبردی بسیج، 24(91)، 50-40.
علیمردانی، زهره، پورکریمی، جواد (1399). مشخصه‌های مدیریت جهادی در مکتب شهید حاج قاسم سلیمانی. سلسله همایش‌های بین المللی گام دوم انقلاب اسلامی (مقالات برگزیده دومین همایش بین المللی گام دوم انقلاب)، 1-22.
فراست، هادی (1401). شاخص‌های ولایتمداری در تفکر جهادی شهید حاج قاسم سلیمانی. هفتمین همایش بین المللی مدیریت، روانشناسی و علوم انسانی با رویکرد توسعه پایدار.
قرایی آشتیانی، محمدرضا و پورصادق, ناصر (1398). مقاله پژوهشی:بررسی نقش و تاثیر فرهنگ سازمانی بر مدیریت جهادی با تاکید بر دیدگاه حضرت آیت‌الله العظمی امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی). مطالعات بین‌ رشته‌ای دانش راهبردی، 9(37)، 72-7.
محمد ظاهری، مجید (1399). ارائه الگوی مدیریتی در تراز انقلاب برای مدیران عالی جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر سبک مدیریتی شهید سپهبد قاسم سلیمانی. فصلنامه مدیریت اسلامی، 28(1)، 21-46.
محمدی مقدم. یوسف. (1398). ارائه چارچوب سیستم‌های نرم در راستای پیشگیری از جرم با رویکرد مدیریت جهادی. فصلنامه انتظام اجتماعی، 11(4)، 46-25.
مزدآبادی، علی (1399). حاج‌قاسم (جستاری در خاطرات حاج‌قاسم سلیمانی). انتشارات یازهرا.
مزروعی نصرآبادی، اسماعیل و وحیدی، فاطمه (1399). شناسایی ویژگی‌های مدیر جهادی بر اساس رویکرد تحلیل محتوا با نگاهی بر سردار شهید حاج قاسم سلیمانی. دومین همایش بین‌المللی گام دوم انقلاب اسلامی: مکتب شهید سلیمانی؛ الگوی تربیت مدیران جهادی تمدن ساز، تهران
مقام معظم رهبری (1392). بیانات در دیدار با مسئولان نظام. قابل دسترسی در سایت:https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=23175.
مقام معظم رهبری (1392). بیانات در دیدار با مسئولان نظام، قابل دسترسی در سایت https://khamenei.ir.
موحد. خسرو (1386). تبیین ویژگی‌های مدیریت جهادی. مجموعه مقالات اولین همایش فرهنگ و مدیریت جهادی، جلد اول. تهران: نشر آموزش کشاورزی.
نقدی پور، محمود و مختار بند، محمود (1399). بررسی نقش رویکرد مدیریت جهادی سردار شهید حاج قاسم سلیمانی در مواجهه با تحریم‌های اقتصادی غرب علیه ایران، دومین همایش بین‌المللی گام دوم انقلاب اسلامی: مکتب شهید سلیمانی؛ الگوی تربیت مدیران جهادی تمدن ساز، تهران.
نوروزی، خلیل؛ حاجی حسینی، سعید؛ خاتمی، حسن؛ خاتمی، محمد اسماعیل و یعقولعلی پور پورکندلجی، علی (1401). بررسی نوآوری‌های نظامی مدیریتی سردار سلیمانی در جبهه مقاومت. فصلنامه مطالعات راهبردی بسیج، دوره بیست و پنجم، شماره 2، 33-69.
وحیدی، محمد؛ رستگار، عباسعلی و ابراهیمی، سید عباس (1398). شناسایی نگرش‌ها و ذهنیت‌های حوزه مدیریت جهادی. مدیریت اسلامی، 27(3)، 112-83.