ارائه الگوی توانمند ساز همبستگی و انسجام ملی بر اساس ویژگی‌های شخصیتی و مکتب حاج قاسم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه علوم اجتماعی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران.

10.22103/mhq.2024.23526.1021

چکیده

هدف پژوهش حاضر ارائه الگوی توانمند ساز همبستگی و انسجام ملی بر اساس ویژگی‌های شخصیتی و مکتب شهید حاج قاسم سلیمانی است. پژوهش حاضر با استفاده از رویکرد کیفی و به روش تئوری زمینه‌ای انجام شد. بر این اساس، با 30 نفر از افراد در حوزه‌های مختلف علوم اجتماعی، علماء حوزوی و دانشگاهی، همرزمان شهید سلیمانی، مدیران و مسئولان رده بالای استان کرمان و افرادی که برای زیارت قبر حاج قاسم به گلزار شهدای کرمان آمده بودند، مصاحبه‌های نیمه ساختار یافته صورت گرفت. داده‌ها با استفاده از شیوه کد گذاری سه مرحله‌ای تجزیه و تحلیل شدند. با تحلیل مصاحبه‌ها، مقوله‌های مربوط به ویژگی‌های شخصیتی حاج قاسم در ایجاد همبستگی ملی و انسجام اجتماعی به دست آمد. مقوله اصلی مستخرج از مفاهیم، حاج قاسم نماد انسجام اجتماعی و همبستگی ملی است که شامل هفت مقوله فرعی: اولویت دادن به کشور، ویژگی‌های شخصیتی، روحیه مذهبی قوی، اقتدار، توجه به ارزش‌های ملی- مذهبی، روحیه جهادی، و مردم گرایی بود. در نهایت نتایج پژوهش نشان داد که حاج قاسم به عنوان یک شخصیت اسطوره‌ای، نقش انسجام بخشی در جامعه را داشته و باعث نوعی وفاق در میان همه طیف‌ها و نیروها هستند. جامعه امروز ما نیز می‌تواند حول محور این شخصیت، بار دیگر برای ایجاد وفاق ملی تلاش نماید.

کلیدواژه‌ها


آبراهامز، جی. آج. (1973). مبانی و رشد جامعه شناسی. ترجمه حسن پویان (1369)، تهران: انتشارات چاپخش.
پورسعید، فرزاد (1386). گوناگونی و انسجام ملی در جامعه ایران. فصلنامه مطالعات راهبردی، 10(35)، 60-33.
پیرانی، شهره و عزیزی، مرتضی (1399). بررسی تأثیر اسطوره‌های ملی بر وفاق ملی: مطالعه موردی سردار شهید حاج قاسم سلیمانی. دومین همایش بین المللی گام دوم انقلاب اسلامی، مکتب شهید سلیمانی، الگوی تربیت مدیران جهادی تمدن ساز، تهران، دانشگاه امام حسین.
ترنر، جاناتان اچ. (1974). پیدایش نظریه جامعه‌شناسی. ترجمه عبدالعلی لهسایی‌زاده، تهران: چاپ فرهنگ.
تنهایی، حسین ابوالحسن (1390). درآمدی بر مکاتب و نظریه‌های جامعه شناسی. مشهد: نشر مرندیز.
جهان‌بین، فرزاد (1383). امیرالمؤمنین (ع) و رویکرد به حکومت. روزنامه رسالت. 18 مهر.
چلبی، مسعود (1395). جامعه شناسی نظم: تشریح و تحلیل نظری نظم اجتماعی. تهران: نشر نی.
خادم دقیق، امیرهوشنگ؛ فینی زاده بیدگلی، جعفر و رضاییان، مهدی (1395). نقش همبستگی، انسجام و وحدت ملی به عنوان یک ظرفیت اساسی جهت مقابله با جنگ نرم دشمن. فصلنامه امنیت ملی، 6(19)، 142-103.
دورکیم، امیل (2014). درباره تقسیم کار اجتماعی. ترجمه باقر پرهام (1398). تهران: نشر مرکز.
رنجبران، رسول (1399). طراحی الگوی مکتب شهید سپهبد قاسم سلیمانی، با تاکید بر الگوی تربیت کننده مدیران جهادی تمدن ساز در جمهوری اسلامی. دومین همایش بین المللی گام دوم انقلاب اسلامی: مکتب شهید سلیمانی، الگوی تربیت مدیران جهادی تمدن ساز، تهران: دانشگاه جامع امام حسین.
غفاری، غلامرضا (1380). دولت و مشارکت اجتماعی روستائیان در کشورهای در حال توسعه با تاکید بر ایران. اقتصاد کشاورزی و توسعه، 35، 284-257.
قمری، داریوش (1384). همبستگی ملی در ایران. تهران: انتشارات موسسه مطالعات ملی.
محرابی، علیرضا (1387). بررسی و تبیین مؤلفه‌های انسجام ملی. تهران: انتشارات پژوهشکده تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص نظام.
مروت، برزو و باغبانیان، مصطفی. (1390). بررسی نگرش دانشجویان منطقه یازده دانشگاه آزاد اسلامی به اتحاد ملی و انسجام ملی. مطالعات ملی، 12(4)، 114-94.
مقصودی، مجتبی (1381). تحولات قومی در ایران، علل و زمینه‌ها. تهران: انتشارات موسسه مطالعات ملی.
موسوی، سید محمد (1398). مکتب شهید حاج قاسم سلیمانی در دفاع از حریم اهل بیت.  مطالعات بیداری اسلامی، 8(15)، 100-75.
میقاتی، احمد (1390). مؤلفه‌های انسجام ملی در دولت اسلامی. مطالعات دفاعی-استراتژیکی، شماره43.
نامور مطلق، بهمن و عوض پور، بهروز (1398). اسطوره و اسطوره شناسی نزد جوزف کمبل. تهران: مرغام.
Parsons, T., Robert, B. (1955). Family, socialization and interaction process. New York: The Free Press.