واکاوی درون‌مایه‌های مقاومت در مرثیه‌های عربی شهید سلیمانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران.

2 دکترای گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران.

10.22103/mhq.2024.22716.1008

چکیده

مرثیه شعری غنایی است که برای عزیزی از دست رفته سروده می‌شود؛ مرثیه‌هایی که در مورد شهیدان و مبارزان راه حق سروده شده باشد از ارزش دوچندانی برخوردار است چرا که نقش رزمندگان در مقاومت، و دفع تجاوز دشمنان برای کشورهای درگیر با این مسائل، بسیار مهم است. مقاله حاضر به شیوه توصیفی تحلیلی به واکاوی بن‌مایه‌ای مقاومت در مرثیه‌های عربی شهید سلیمانی می‌پردازد. پس از شهادت سردار سلیمانی مرثیه‌های عربی فراوانی توسط شاعران کشورهای مختلف در سوگ و بزرگداشت ایشان سروده شد. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که اشعار عربی سروده شده در رثا و تجلیل سردار سلیمانی سرشار از مؤلفه‌های مقاومت و آمیخته با شور و حماسه است. از مهمترین این مؤلفه‌ها می‌توان به عشق به قهرمانان پایداری، مقام والای شهادت، وطن دوستی، امید به آینده، تحقیر دشمنان و عزت و کرامت اشاره کرد. شاعران شهید سلیمانی را الگوی قهرمانان ملی و دینی دانسته و ویژگی‌ها و خصایل والای انسانی او را ستوده‌اند و نقش بی‌بدیل ایشان را در توفیق محور مقاومت ارج نهاده‌اند.

کلیدواژه‌ها


قرآن کریم.
ابن بابویه (1395ق). کمال الدین و تمام النعمة، تهران: اسلامیة.
ابن منظور، محمدبن مکرم (بی‌تا). لسان العرب. چاپ سوم. بیروت: دارصادر.
بیگ‌زاده، خلیل و الماسی، عطا (1395). جلوه‌های مقاومت در شعر یدالله بهزاد کرمانشاهی. ادبیّات پایداری، 8(15)، 104-125.
توکلی محمدی، محمودرضا و جعفری پنجی، محمّد (1395). مضامین پایداری در اشعار قیصر امین‌پور و توفیق امین زیّاد. پژوهش‌های تطبیقی زبان و ادبیات ملل، 2(6)، 53-72.
خادمی کولایی، مهدی (1385) پژوهشی در زندگی و شعر سلمان هراتی (آشنای شالیزار). چاپ اول، ساری: شلفین.
دلشاد تهرانی، مصطفی (1385). خلاصه سیره نبوی، تهران: دریا.
روان‌شاد، علی‌اصغر؛ غلامحسین کهوری، محسن و نظری تریزی، امین (1394). بازتاب مقاومت در شعر ابراهیم مقادمه. ادبیات پایداری، 7(13)، 67-92.
عرفانی‌فر، علی (1399). نقش راهبردی حاج قاسم سلیمانی در شکل گیری محور مقاومت و مدیریت توحیدی آن. مدرسه حکمرانی متعالی شهید بهشتی، 1، 63-79.
کاکائی، عبدالجبار (1380). بررسی تطبیقی موضوعات پایداری در شعر ایران و جهان. تهران: انتشارات پالیزان.
کاوه، ناصر (1398). من قاسم سلیمانی هستم، سرباز ولایت. تهران: نوآوران سینا.
کریمی، سید عبدالمجید (1399). رفیق خوشبخت ما. مشهد: انتشارات زائر رضوی.
مجلة الثقافة الإسلامیة، العدد 132، شباط2020م.
محسنی‌نیا، ناصر و پوریزدان‌پناه کرمانی، آرزو (1388). مرثیه‌سرایی در ادب فارسی و عربی با تکیه بر مقایسه مرثیه ابوالحسن تهامی و مرثیه خاقانی شروانی. ادبیات تطبیقی، 2(8)، 175–193.
محفوظ، محمّد (2003). الواقع العربی و تحدیات المرحلة الراهنه. بیروت: دارالشرق الثقافه.
محمّدیان، عبّاس و رجبی، مسلم (1395). جلوه‌های ادبیّات پایداری در اشعار حمید سبزواری. ادبیّات پایداری، 8(14)، 195-215.
مسبوق، سید مهدی و اسدی، سارا (1395). مؤلفه‌های پایداری در سروده‌های ابن منیر طرابلسی. ادبیّات پایداری، 8(14)، 237- 259.
نوری کیذقانی، سید مهدی و کارآمد، راضیه (1400). سردار سلیمانی در شعر معاصر عربی. سبزوار: خمسة النجباء.